Twój pies gorzej widzi? To może być zaćma!

Zaćma u psów to poważny problem, który może dotknąć każdego czworonoga, niezależnie od rasy czy wieku. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że początkowe objawy mogą być subtelne i łatwe do zignorowania.

Właśnie dlatego ważne jest, aby znać znaki, które mogą sugerować rozwijającą się chorobę oczu. W tym artykule zdradzimy, jak skutecznie rozpoznać objawy zaćmy u psów, dlaczego tak ważna jest dokładna diagnoza oraz jakie są skuteczne metody leczenia, aby przywrócić twojemu psu komfort życia. Pamiętaj, że odpowiednia profilaktyka i szybka reakcja mogą znacząco wpłynąć na jakość życia Twojego psa!

Czym jest zaćma u psa?

Zaćma, inaczej zwana kataraktą, to choroba oczu polegająca na zmętnieniu soczewki. U zdrowego psa soczewka jest przezroczysta, co pozwala na swobodne przechodzenie światła i ostre widzenie. W przypadku zaćmy soczewka staje się mętna, co prowadzi do zaburzeń widzenia, a w skrajnych przypadkach do całkowitej ślepoty. Zaćma może rozwijać się powoli przez wiele miesięcy lub lat, ale może również pojawić się nagle, w zależności od jej przyczyny.

Zaćma u psa może występować w jednym lub obu oczach. Zmętnienie soczewki może mieć różny stopień nasilenia, od drobnych plamek po całkowite zmętnienie, które uniemożliwia widzenie. Ważne jest, aby właściciele psów byli świadomi tej choroby. Wczesne rozpoznanie i interwencja mogą znacząco poprawić jakość życia psa.

Katarakta u psów może występować w różnym wieku, ale najczęściej dotyka starsze psy. Niektóre rasy są bardziej predysponowane do rozwoju zaćmy, co sugeruje genetyczne podłoże choroby. Niezależnie od przyczyny, zaćma prowadzi do stopniowej utraty wzroku, co może wpłynąć na codzienne funkcjonowanie psa i jego zdolność do poruszania się w znanym środowisku.

Objawy

Rozpoznanie zaćmy na wczesnym etapie może być trudne, ponieważ objawy mogą być subtelne i łatwe do przeoczenia. Jednym z pierwszych znaków, na które warto zwrócić uwagę, jest zmiana koloru soczewki oka na białawy lub niebieskawy odcień. Można to zauważyć podczas oglądania oczu psa w odpowiednim oświetleniu. Często właściciele zauważają, że soczewka wygląda jakby była pokryta mgłą lub białą warstwą.

Jakie są początkowe objawy zaćmy u psa?

Początkowym objawem zaćmy u psa może być zmniejszona aktywność psa. Psy z problemami wzrokowymi mogą unikać biegania, skakania i zabaw, które wcześniej sprawiały im radość. Mogą również stać się bardziej ostrożne podczas poruszania się, unikać schodów i nieznanych terenów. Zmniejszenie aktywności może być wynikiem niepewności spowodowanej osłabieniem wzroku.

Psy z zaćmą mogą mieć również trudności z orientacją w znanym środowisku. Mogą wpadać na przedmioty, mieć problemy z odnalezieniem swoich misek z jedzeniem i wodą, legowiska, a także wykazywać dezorientację podczas spacerów. Często można zauważyć, że pies stara się polegać na innych zmysłach, takich jak węch i słuch, aby radzić sobie w codziennych sytuacjach.

Przyczyny zaćmy u psów

Zaćma u psów może mieć różnorodne przyczyny, zarówno genetyczne, jak i nabyte. Jednymi z najczęstszych przyczyn są starzenie się, cukrzyca, uraz lub choroby siatkówki. U starszych psów soczewka naturalnie ulega procesom degeneracyjnym, co prowadzi do jej zmętnienia. Proces ten jest podobny do zaćmy starczej u ludzi i często jest związany z wiekiem.

Genetyka odgrywa również ważną rolę w rozwoju zaćmy. Niektóre rasy psów są bardziej narażone na tę chorobę z powodu dziedzicznych predyspozycji. Przykłady takich ras to: pudle, cocker spaniele, siberian husky, golden retrievery i bostony teriery. W tych przypadkach zaćma może pojawić się w młodym wieku, często już u szczeniąt.

Inne przyczyny zaćmy to urazy oka, które mogą prowadzić do zmętnienia soczewki. Urazy mogą być wynikiem wypadków, uderzeń lub innych mechanicznych uszkodzeń oka. Choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca, również mogą prowadzić do rozwoju zaćmy. W przypadku cukrzycy dochodzi do zmian w metabolizmie soczewki, co sprzyja jej zmętnieniu.

Jak przeprowadza się diagnozę zaćmy?

Diagnoza zaćmy u psów wymaga dokładnego badania okulistycznego przeprowadzonego przez weterynarza. Właściciele psów powinni być czujni na wczesne objawy i niezwłocznie skonsultować się ze specjalistą, jeśli zauważą niepokojące zmiany w oczach swojego pupila. Wczesna diagnoza jest niezbędna dla wdrożenia odpowiedniego leczenia i zapobieżenia dalszemu pogorszeniu wzroku.

Podczas wizyty weterynarz dokładnie obejrzy oczy psa, korzystając z różnych narzędzi diagnostycznych. Jednym z podstawowych badań jest oftalmoskopia, która pozwala na ocenę soczewki, siatkówki i innych struktur oka. Weterynarz może również wykonać badanie tonometryczne, aby sprawdzić ciśnienie wewnątrzgałkowe, co jest istotne w przypadku podejrzenia jaskry, która może towarzyszyć zaćmie.

W niektórych przypadkach weterynarz może zalecić wykonanie dodatkowych badań, takich jak badanie ultrasonograficzne oka. Ultrasonografia pozwala na dokładną ocenę struktury oka i może być szczególnie przydatna w przypadkach, gdy zmętnienie soczewki jest zbyt duże, aby dokładnie ocenić inne struktury oka za pomocą oftalmoskopii. Badania te pomagają w dokładnej diagnozie i ocenie stopnia zaawansowania zaćmy.

Badania diagnostyczne w przypadku podejrzenia zaćmy

W przypadku podejrzenia zaćmy weterynarz może zalecić przeprowadzenie serii badań diagnostycznych, aby dokładnie ocenić stan oczu psa. Jednym z podstawowych badań jest oftalmoskopia, która pozwala na bezpośrednią ocenę soczewki oraz innych struktur oka. Weterynarz używa oftalmoskopu, aby skierować światło na oko i ocenić stopień zmętnienia soczewki, a także sprawdzić stan siatkówki i nerwu wzrokowego.

Kolejnym istotnym badaniem jest badanie tonometryczne, które mierzy ciśnienie wewnątrzgałkowe. Podwyższone ciśnienie może wskazywać na jaskrę, która często współwystępuje z zaćmą. Badanie to jest bezbolesne i polega na delikatnym nacisku na powierzchnię oka, aby zmierzyć opór. Wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe wymaga natychmiastowej interwencji, aby zapobiec dalszym uszkodzeniom wzroku.

Ultrasonografia oka to kolejne ważne badanie diagnostyczne. Jest szczególnie przydatne w przypadkach, gdy zmętnienie soczewki jest tak duże, że utrudnia ocenę innych struktur oka za pomocą oftalmoskopii. Ultrasonografia pozwala na uzyskanie dokładnego obrazu wnętrza oka, co pomaga w ocenie stanu siatkówki, ciała szklistego i innych struktur. Wyniki tych badań są kluczowe dla oceny stopnia zaawansowania zaćmy i planowania dalszego leczenia.

Opcje leczenia zaćmy u psów

Leczenie zaćmy u psów zależy od stopnia zaawansowania choroby, stanu ogólnego zdrowia psa oraz przyczyn zaćmy. W początkowych stadiach zaćmy, gdy zmętnienie soczewki jest niewielkie, weterynarz może zalecić monitorowanie i regularne kontrole. W niektórych przypadkach możliwe jest stosowanie kropli do oczu, które mogą spowolnić postęp choroby, choć nie są w stanie całkowicie jej wyleczyć.

Gdy zaćma jest bardziej zaawansowana i powoduje znaczne zaburzenia widzenia, najskuteczniejszą metodą leczenia jest operacja. Chirurgia zaćmy polega na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną soczewką. Jest to skomplikowany zabieg, który wymaga specjalistycznego sprzętu i doświadczenia chirurga weterynarii. Operacja jest jednak bardzo skuteczna i może przywrócić psu pełną zdolność widzenia.

W niektórych przypadkach, gdy operacja nie jest możliwa ze względu na stan zdrowia psa lub inne przeciwwskazania, weterynarz może zalecić terapie wspomagające, które mają na celu poprawę jakości życia psa. Mogą to być specjalne suplementy diety, które wspierają zdrowie oczu, oraz leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, które łagodzą objawy towarzyszące zaćmie. Ważne jest, aby właściciele psów współpracowali z weterynarzem w celu opracowania indywidualnego planu leczenia.

Czy da się wyleczyć zaćmę u psa?

Obecnie nie ma dostępnych terapii medycznych mających na celu zmniejszenie lub „wyleczenie” zaćmy u psów. Niektóre preparaty w kroplach mogą spowalniać rozwój zaćmy lub łagodzić objawy, ale nie cofają choroby. Nie istnieje skuteczne leczenie farmakologiczne, które całkowicie zlikwiduje zaćmę. Jeśli zauważysz, że pies ma zmętniałe oczy, źle widzi wieczorem, wpada na przedmioty albo jest niepewny w znanym otoczeniu – konieczna jest wizyta u weterynarza okulisty. Szybka diagnoza to szansa na skuteczne leczenie i zatrzymanie pogłębiania się zaćmy. Obecnie operacja zaćmy u psów (zwana fakoemulsyfikacją) jest jedyną opcją leczenia u psów. Usunięcie zmętniałej soczewki i wszczepienie sztucznej to rutynowa operacja okulistyczna. Jej powodzenie zależy przede wszystkim od okresu istnienia zaćmy u psa. Większe szanse na powodzenie ma choroba, która pojawiła się niedawno.

Chirurgia zaćmy u psa: co warto wiedzieć?

Chirurgia zaćmy u psa jest skomplikowanym zabiegiem, który wymaga specjalistycznego sprzętu i doświadczenia chirurga okulistycznego. Procedura ta polega na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną soczewką, która przywraca zdolność widzenia. Operacja jest zazwyczaj przeprowadzana w znieczuleniu ogólnym, co wymaga dokładnej oceny ogólnego stanu zdrowia psa przed zabiegiem.

Przed operacją weterynarz przeprowadza szereg badań, aby ocenić, czy pies jest dobrym kandydatem do zabiegu. Badania te obejmują ocenę stanu zdrowia ogólnego, badania krwi, a także szczegółowe badania okulistyczne. Ważne jest, aby pies był w dobrej kondycji fizycznej, ponieważ operacja i okres rekonwalescencji mogą być wymagające.

Sam zabieg trwa zazwyczaj od jednej do dwóch godzin. Po operacji pies zazwyczaj pozostaje pod obserwacją przez kilka godzin, aby upewnić się, że nie ma żadnych komplikacji. Właściciele muszą być przygotowani na zapewnienie odpowiedniej opieki pooperacyjnej, która jest kluczowa dla sukcesu zabiegu. Wymaga to regularnych wizyt kontrolnych u weterynarza, stosowania przepisanych leków oraz ścisłego przestrzegania zaleceń dotyczących pielęgnacji oczu.

Jakie są zagrożenia i powikłania operacji zaćmy?

Operacja zaćmy u psa, choć często skuteczna, wiąże się z pewnym ryzykiem. To zabieg precyzyjny, wymagający znieczulenia ogólnego, dlatego zawsze warto poznać możliwe powikłania przed podjęciem decyzji.

Najczęstsze zagrożenia to:

1. Stany zapalne po operacji – mogą pojawić się zapalenia tęczówki, ciała rzęskowego lub błony naczyniowej. Objawiają się zaczerwienieniem, bólem oka i łzawieniem.

2. Wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego (jaskra wtórna) – to jedno z najpoważniejszych powikłań. Wysokie ciśnienie może uszkodzić nerw wzrokowy i doprowadzić do ślepoty.

3. Odwarstwienie siatkówki – rzadkie, ale poważne. Może spowodować trwałą utratę wzroku.

4. Przemieszczenie się wszczepionej soczewki – zdarza się rzadko, ale wymaga interwencji.

5. Brak poprawy wzroku mimo operacji – czasem przyczyną jest uszkodzenie siatkówki, którego nie da się wcześniej dokładnie ocenić.

6. Ryzyko związane z narkozą – zwłaszcza u starszych psów lub z chorobami współistniejącymi, jak serce czy nerki.

Weterynarz przed operacją wykonuje dokładne badania – m.in. EKG, morfologię, badania wzroku (np. ERG – elektroretinografia), by ocenić, czy pies jest dobrym kandydatem do zabiegu.

Mimo zagrożeń, dla wielu psów operacja to realna szansa na odzyskanie wzroku. Ważne jest jednak leczenie w specjalistycznej klinice i ścisłe przestrzeganie zaleceń pooperacyjnych.

Ile kosztuje operacja zaćmy dla psa?

Koszt zależy od kilku czynników: miasta, renomy kliniki, stanu zdrowia psa, rodzaju użytej soczewki oraz ewentualnych komplikacji. W dużych miastach, jak Warszawa, Kraków czy Wrocław, ceny mogą być wyższe, zwłaszcza w renomowanych klinikach okulistyki weterynaryjnej. W cenę wlicza się zazwyczaj:

• pełna diagnostyka okulistyczna (np. USG oka, elektroretinografia – ERG)
• konsultacja anestezjologiczna
• znieczulenie ogólne
• sam zabieg (fakoemulsyfikacja + soczewka sztuczna)
• leki pooperacyjne i wizyty kontrolne

Dobrze jest zapytać weterynarza o koszt całkowity jeszcze przed rozpoczęciem diagnostyki. Warto też wiedzieć, że operacja nie zawsze jest możliwa – najpierw trzeba sprawdzić, czy siatkówka działa prawidłowo.

Opieka pooperacyjna i rehabilitacja

Opieka pooperacyjna po operacji zaćmy jest kluczowa dla sukcesu zabiegu i pełnej rekonwalescencji psa. Właściciele muszą być przygotowani na zapewnienie odpowiednich warunków, które pomogą psu w powrocie do zdrowia. Bezpośrednio po operacji pies może wymagać noszenia kołnierza ochronnego, który zapobiega drapaniu i podrażnieniu oczu.

Weterynarz przepisze leki, które muszą być podawane zgodnie z zaleceniami. Mogą to być krople do oczu, antybiotyki oraz leki przeciwzapalne, które pomagają w gojeniu się ran i zapobiegają infekcjom. Regularne wizyty kontrolne są niezbędne, aby monitorować postępy w leczeniu i w razie potrzeby dostosować terapię.

W okresie rekonwalescencji ważne jest, aby pies unikał stresu i nadmiernej aktywności fizycznej. Właściciele powinni stworzyć spokojne i bezpieczne środowisko, w którym pies będzie mógł odpoczywać. W miarę jak pies odzyskuje zdrowie, można stopniowo zwiększać poziom aktywności, pamiętając o regularnych kontrolach u weterynarza. Prawidłowa opieka pooperacyjna i rehabilitacja są kluczowe dla przywrócenia pełnej zdolności widzenia i poprawy jakości życia psa.

Profilaktyka zaćmy u psów

Nie wszystkim przypadkom zaćmy można zapobiec. Istnieją jednak kroki, które właściciele psów mogą podjąć, aby zmniejszyć ryzyko jej wystąpienia. Regularne badania okulistyczne to podstawa dla wczesnego wykrywania problemów z oczami. Warto odwiedzać weterynarza co najmniej raz w roku, aby ocenić stan zdrowia oczu psa, zwłaszcza jeśli należy do rasy predysponowanej do zaćmy.

Zdrowa dieta odgrywa również ważną rolę w utrzymaniu zdrowia oczu. Dieta bogata w antyoksydanty, witaminy i minerały może wspierać zdrowie soczewki. Właściciele powinni konsultować się z weterynarzem w sprawie odpowiednich suplementów diety, które mogą pomóc w ochronie oczu psa. Unikanie urazów oka oraz ochrona przed szkodliwym działaniem promieniowania UV poprzez unikanie długotrwałego narażenia na bezpośrednie światło słoneczne również są ważne.

W przypadku psów z cukrzycą kluczowe jest monitorowanie poziomu glukozy we krwi i utrzymanie odpowiedniej diety, ponieważ cukrzyca jest jednym z czynników ryzyka rozwoju zaćmy. Regularne kontrole u weterynarza i przestrzeganie zaleceń dotyczących leczenia cukrzycy mogą znacząco zmniejszyć ryzyko wystąpienia zaćmy. Profilaktyka jest ważna dla utrzymania zdrowia oczu i dobrej jakości życia psa.

Czy pies może żyć z zaćma?

Wiele psów może żyć wygodnie i szczęśliwie z zaćmą, często przez wiele lat. Ważne jest, aby zrozumieć, sama zaćma u psa nie boli. Zmętnienie soczewki, które stopniowo pogarsza wzrok, ale nie wywołuje bólu. Dlatego wiele psów z rozwijającą się zaćmą nie pokazuje żadnych oznak cierpienia, zwłaszcza na początku. Dyskomfort i ból, które mogą się pojawić, są zwykle związane ze stanami wtórnymi lub powikłaniami wynikającymi z zaćmy. Problem pojawia się wtedy, gdy zaćma powoduje powikłania, które już mogą być bolesne:

1. Jaskra wtórna – gdy ciśnienie wewnątrz oka gwałtownie rośnie. To bardzo bolesne i wymaga szybkiej pomocy. Objawy to: przymrużone oko, tarcie łapą, niepokój, brak apetytu.

2. Zapalenie wewnątrzgałkowe – może pojawić się, gdy zaćma powoduje stan zapalny. Oko staje się czerwone, łzawi, pies unika dotykania głowy.

3. Utrata wzroku – nie boli fizycznie, ale może być dla psa źródłem lęku, zagubienia i stresu.

Jeśli zauważysz, że pies zaczyna unikać światła, często mruży oczy, trze pysk, jest apatyczny lub nagle zmienia zachowanie – to sygnał, że coś może dziać się z jego oczami i warto jak najszybciej udać się do weterynarza.

Psy mają bardzo dobrą pamięć przestrzenną i silnie polegają na węchu oraz słuchu. Dlatego wiele z nich dobrze radzi sobie nawet wtedy, gdy całkowicie stracą wzrok. Często poruszają się pewnie po znanym otoczeniu i korzystają z rutyny.

Ale warto pamiętać, że:

• pies z zaćmą może być bardziej niepewny, nerwowy lub wycofany
• może bać się schodów, innych psów, obcych osób
• w nowych miejscach może czuć się zagubiony
• zaćma może prowadzić do powikłań, jak stany zapalne czy jaskra, które powodują ból

Jeśli nie decydujesz się na operację, bardzo ważna jest opieka i dostosowanie warunków życia psa. Należy unikać przemeblowywania, pilnować bezpieczeństwa (np. barierki przy schodach) i mówić do psa, by wiedział, gdzie jesteś.

Życie z zaćmą jest możliwe – szczególnie przy odpowiednim wsparciu opiekuna. Ale warto być pod opieką weterynarza, by kontrolować, czy nie rozwijają się powikłania.

Podsumowanie i porady dla właścicieli psów

Zaćma u psów to poważna choroba, która może znacząco wpłynąć na jakość życia czworonoga. Wczesne rozpoznanie objawów, takich jak zmiana koloru soczewki, zmniejszona aktywność i problemy z orientacją, jest kluczowe dla skutecznego leczenia. Regularne badania okulistyczne, zwłaszcza u ras predysponowanych do zaćmy, mogą pomóc w wczesnym wykryciu choroby i wdrożeniu odpowiednich środków zaradczych.

Leczenie zaćmy może obejmować zarówno terapie wspomagające, jak i operację usunięcia zmętniałej soczewki. Chirurgia zaćmy jest skomplikowanym zabiegiem, który wymaga specjalistycznego sprzętu i doświadczenia, ale jest bardzo skuteczny i może przywrócić psu pełną zdolność widzenia. Opieka pooperacyjna, w tym stosowanie przepisanych leków i regularne kontrole u weterynarza, jest kluczowa dla sukcesu zabiegu.

Profilaktyka, w tym regularne badania okulistyczne, zdrowa dieta i unikanie urazów oczu, może znacząco zmniejszyć ryzyko rozwoju zaćmy. Właściciele psów powinni być świadomi czynników ryzyka i podejmować kroki, aby chronić zdrowie oczu swoich pupili. Właściwa opieka i szybka reakcja na niepokojące objawy mogą znacząco wpłynąć na jakość życia psa, zapewniając mu komfort i dobre widzenie przez długie lata.

Źródła:

Canine cataract surgery and dog cataract treatments by top vet eye specialists at the Royal Veterinary College, [online, 29.05.2025]

Cataracts in Dogs: Symptoms, Causes, & Treatment  | The Vets, [online, 29.05.2025]

Dog Cataracts Stages Explained: From Mild to Hypermature, [online, 29.05.2025]