Dlaczego koty uczulają? Przyczyny alergii

Alergia na koty jest jedną z najczęściej występujących alergii u ludzi. Sama reakcja alergiczna może przybierać różne formy — od kataru, przez wysypki, aż po problemy z oddychaniem, takie jak astma. Wiele osób kojarzy alergie na koty z sierścią zwierząt. Jednak głównym winowajcą odpowiedzialnym za uczulenia jest białko o nazwie Fel d 1. Zrozumienie, dlaczego koty uczulają, wymaga poznania tego białka oraz mechanizmów, które sprawiają, że niektóre osoby są bardziej narażone na alergię.

Alergia na sierść kota – czy to naprawdę sierść uczula?

Wiele osób mówi, że ma alergię na „sierść kota”. W rzeczywistości winowajcą nie jest sama sierść, lecz to, co się na niej znajduje. Włos kota działa jak nośnik białek alergizujących, głównie Fel d 1, które pochodzą ze śliny, potu i gruczołów łojowych zwierzęcia. Gdy kot się myje, ślina z tym białkiem osiada na futrze. Po wyschnięciu cząsteczki unoszą się w powietrzu i przyklejają do mebli, ubrań oraz ścian. To właśnie one powodują kichanie, łzawienie i kaszel — nawet jeśli kota nie ma w pokoju od kilku dni.

Jak podkreślają alergolodzy, mówienie o „alergii na sierść” jest więc skrótem myślowym. W praktyce reagujemy nie na włos, lecz na białka, które się do niego przyczepiają. Dlatego nawet koty krótkowłose czy rasy określane jako „hipoalergiczne” mogą wywołać reakcję uczuleniową, choć u niektórych osób objawy będą łagodniejsze.

Czytaj także: Czy każdy kot uczula?

Skąd bierze się uczulenie na kota?

U osób uczulonych, układ odpornościowy traktuje Fel d 1 jako zagrożenie. W odpowiedzi na to, organizm wytwarza przeciwciała IgE. To one reagują z alergenem, co prowadzi do uwolnienia histaminy i innych substancji chemicznych. To z kolei powoduje objawy alergii, takie jak kichanie, swędzenie, katar, łzawienie oczu, wysypki skórne czy trudności w oddychaniu.

Skąd biorą się alergeny?

• Ślina kota: Fel d 1 znajduje się głównie w ślinie kota, a gdy kot się myje, alergen osiada na jego sierści.
• Skóra i naskórek: Złuszczający się naskórek kota (tzw. „łupież” zwierzęcy) zawiera również Fel d 1, który może rozprzestrzeniać się w powietrzu.
• Mocz i inne wydzieliny: Chociaż ślina i skóra są głównymi źródłami alergenu, w niewielkich ilościach może być on obecny także w moczu i innych wydzielinach kota.
  

Co to jest Fel d 1?

Fel d 1 to białko produkowane głównie w gruczołach ślinowych i łojowych kotów. To właśnie ono jest głównym alergenem odpowiedzialnym za reakcje alergiczne u ludzi. Kiedy koty myją się, ich ślina, która zawiera Fel d 1, osiada na sierści. W rezultacie, podczas czesania, drapania lub zwykłego poruszania się, białko to uwalnia się do powietrza. Może osadzać się na różnych powierzchniach, takich jak meble, ubrania czy dywany. Dlatego obecność kotów w domu może prowadzić do rozprzestrzeniania się alergenów.

Co uczula w kocie?

W kocie uczula przede wszystkim wspomniane białko Fel d 1, które jest głównym alergenem odpowiedzialnym za reakcje alergiczne u ludzi. To białko wytwarzane jest w ślinie, gruczołach łojowych i naskórku kota, a następnie przenosi się na sierść podczas lizania futra. Po wyschnięciu cząsteczki Fel d 1 unoszą się w powietrzu. Osiadają na meblach, ubraniach i ścianach. Alergia może wystąpić nawet wtedy, gdy kota nie ma w pomieszczeniu od kilku dni.

Oprócz Fel d 1 istnieją też inne alergeny, np. Fel d 2 (albumina surowicza) czy Fel d 4 (lipokaina), jednak to Fel d 1 odpowiada za ponad 90% reakcji uczuleniowych. Ciekawostką jest, że niewykastrowane kocury produkują znacznie więcej Fel d 1 niż kotki. Ilość tego białka może się też różnić między rasami, ale żaden kot nie jest całkowicie hipoalergiczny.

To właśnie kontakt z tymi białkami — a nie samą sierścią — wywołuje typowe objawy alergii, takie jak katar, kichanie, łzawienie oczu, kaszel czy wysypka.

Kiedy dochodzi do reakcji alergicznej?

Reakcja alergiczna występuje, gdy osoba uczulona wdycha powietrze zawierające cząsteczki sierści kota, naskórka lub innych wydzielin, które zawierają białko Fel d 1. Układ odpornościowy traktuje te cząsteczki jako zagrożenie i uruchamia procesy obronne, co prowadzi do objawów alergicznych.

Nie każdy ma alergię na koty. Nasza wrażliwość na te alergeny jest uwarunkowana genetycznie. Zależy od indywidualnych cech układu odpornościowego. Dla niektórych osób kontakt z kotem może być zupełnie bezpieczny, podczas gdy inni mogą reagować natychmiastowo na obecność kota w ich otoczeniu.

Jak Fel d 1 powoduje alergie?

Reakcja alergiczna na kota występuje, gdy układ odpornościowy osoby uczulonej traktuje białko Fel d 1 jako zagrożenie. W odpowiedzi na to, organizm zaczyna produkować przeciwciała IgE, które reagują z alergenem, powodując uwolnienie substancji chemicznych, takich jak histamina. Objawy alergii, które są efektem tej reakcji, mogą obejmować kichanie, swędzenie, katar, łzawienie oczu. W niektórych przypadkach także reakcje skórne (wysypki) lub problemy z oddychaniem, takie jak astma.

Dlaczego niektórzy ludzie są bardziej uczuleni na koty?

Nie każdy reaguje na Fel d 1 w ten sam sposób. Istnieje wiele czynników, które mogą wpływać na to, dlaczego niektóre osoby są bardziej narażone na alergię na koty niż inne. Oto najważniejsze z nich:

1. Genetyka
   Istnieje silny komponent dziedziczny w przypadku alergii. Jeśli w rodzinie występują alergie, zwłaszcza na sierść zwierząt, ryzyko zachorowania na alergię na kota jest wyższe.
2. Czas ekspozycji
   Osoby, które miały kontakt z kotami w młodszych latach, mogą rozwijać odporność na alergeny. Z drugiej strony, osoby, które nie miały kontaktu z kotami, a zaczynają je wprowadzać do swojego życia, mogą być bardziej narażone na rozwój alergii.
3. Rasa kota
   Choć nie ma kotów, które byłyby całkowicie wolne od Fel d 1, niektóre rasy kotów mogą produkować mniejsze ilości tego białka. Koty bezwłose, takie jak Sphynx, są często wymieniane jako „mniej alergizujące”, ponieważ ich skóra nie wytwarza tyle alergenów, co sierść. Jednak nie oznacza to, że są całkowicie wolne od alergii. Z kolei koty o długiej sierści, jak Persy, mogą mieć więcej Fel d 1 na swojej sierści, co sprawia, że mogą bardziej alergizować.
4. Środowisko życia kota
   Koty, które wychodzą na zewnątrz, mogą przynieść na swojej sierści więcej alergenów, w tym pyłków, roztoczy i innych zanieczyszczeń. Takie koty mogą zatem stanowić większe zagrożenie dla osób z alergią.
5. Stan zdrowia kota
   Koty, które nie są zdrowe, mogą produkować więcej alergenów. Na przykład koty z chorobami skóry mogą wydzielać większe ilości łojów i naskórka, co może powodować nasilenie alergii u osób wrażliwych.
   

Jakie objawy wywołuje alergia na koty?

Alergia na koty może objawiać się w różny sposób, w zależności od stopnia uczulenia i indywidualnej reakcji organizmu.

Do najczęstszych objawów należą:

• Problemy z oddychaniem
  Zatkany nos, katar, kichanie, a w bardziej zaawansowanych przypadkach – astma i trudności w oddychaniu.
• Swędzenie i wysypka
  Wysypka po kocie to częsty objaw alergii. Pojawia się zwykle w miejscu, gdzie skóra zetknęła się z sierścią lub śliną zwierzęcia. Może wyglądać jak drobne, czerwone krostki, plamy lub pokrzywka, którym towarzyszy świąd i pieczenie. U niektórych osób zmiany skórne występują od razu, a u innych dopiero po kilku godzinach. Wysypka po kocie nie zawsze jest groźna, ale jeśli objawy się nasilają lub obejmują większy obszar ciała, warto skonsultować się z alergologiem. Pomocne może być też dokładne umycie skóry, zmiana ubrania i zastosowanie łagodnego kremu przeciwalergicznego.
• Reakcje oczu
  Łzawienie oczu, zaczerwienienie i swędzenie powiek.
• Kaszel i ból gardła
  Kaszel, który nasila się przy kontakcie z kotem, oraz ból gardła to inne objawy alergii.
  

Alergia na kota i objawy u dziecka

Alergia na kota u dziecka może objawiać się bardzo różnie — od łagodnych objawów po silne reakcje. Najczęściej pojawia się wodnisty katar, częste kichanie, swędzenie nosa, a także łzawienie i zaczerwienienie oczu. Dziecko może też kaszleć, mieć chrypkę lub trudności z oddychaniem, zwłaszcza jeśli ma skłonność do astmy. Często występują też objawy skórne — wysypka, pokrzywka, świąd skóry po kontakcie ze zwierzęciem.

Niektóre dzieci reagują niemal natychmiast po zabawie z kotem, inne dopiero po kilku godzinach. Alergeny kota są bardzo lekkie, dlatego mogą wywoływać reakcję nawet wtedy, gdy zwierzę nie przebywa w mieszkaniu, lecz jego sierść lub ślina osiadły na ubraniach.

Warto obserwować, czy objawy nasilają się w obecności kota i łagodnieją po usunięciu go z otoczenia. W takim przypadku dobrze jest wykonać testy alergiczne, które potwierdzą uczulenie na białko Fel d 1. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie pomagają zapobiec rozwojowi astmy i przewlekłych problemów oddechowych.

Alergia na kota – po jakim czasie pojawiają się objawy?

Objawy alergii na kota mogą wystąpić bardzo szybko — już po kilku minutach od kontaktu z alergenem. U części osób rozwijają się dopiero po kilku godzinach lub następnego dnia. Czas reakcji zależy od poziomu uczulenia, stężenia alergenu w powietrzu oraz indywidualnej wrażliwości organizmu.

Według American College of Allergy, Asthma & Immunology (ACAAI), „u osób z silną alergią objawy mogą pojawić się niemal natychmiast po wejściu do pomieszczenia, w którym przebywał kot”. W badaniach opublikowanych przez Cleveland Clinic podkreślono, że: „reakcja może być zarówno natychmiastowa, jak i opóźniona — w zależności od tego, jak długo i intensywnie dana osoba była narażona na alergen Fel d 1”.

U osób z cięższą alergią pierwsze symptomy — kichanie, świąd nosa, łzawienie oczu, drapanie w gardle — pojawiają się po kilku minutach od kontaktu ze zwierzęciem. U innych objawy mogą się nasilać stopniowo, nawet po kilku godzinach. Czasem dopiero po dłuższym przebywaniu w pomieszczeniu, w którym wcześniej był kot, bo — jak tłumaczy National Institutes of Health (NIH) — „cząsteczki alergenu Fel d 1 są bardzo drobne i długo utrzymują się w powietrzu, co powoduje, że objawy mogą wystąpić nawet po usunięciu kota z otoczenia”.

Dodatkowo Asthma and Allergy Foundation of America (AAFA) zauważa, że „alergeny kota są lepkie, łatwo osiadają na ubraniach i tkaninach, a w powietrzu mogą pozostawać przez wiele dni lub tygodni”. To tłumaczy, dlaczego niektóre osoby reagują alergicznie nawet wtedy, gdy samego kota w pomieszczeniu już dawno nie ma.

Z perspektywy alergologa kluczowe jest to, że każda osoba uczulona reaguje inaczej. Czas wystąpienia objawów zależy od tego, ile cząsteczek Fel d 1 dostanie się do dróg oddechowych i jak silnie układ odpornościowy na nie zareaguje.

Alergia na kota – jak sobie z nią radzić?

1. Regularne czyszczenie
   Aby zminimalizować obecność alergenów, należy regularnie odkurzać, prać pościel, meble i dywany, a także myć ręce po kontakcie z kotem.
2. Strefa bez kota
   W przypadku alergików pomocne może być ograniczenie dostępu kota do niektórych pomieszczeń, zwłaszcza sypialni. Tworzenie strefy wolnej od sierści pomaga w zmniejszeniu objawów.
3. Wzmacnianie odporności
   Stosowanie leków antyhistaminowych, które łagodzą objawy alergii, może być pomocne, ale warto skonsultować się z lekarzem przed ich zastosowaniem.
4. Konsultacja z alergologiem
   W przypadku silnych reakcji alergicznych, warto udać się do alergologa, który może przeprowadzić testy skórne lub badania krwi, aby sprawdzić, na które alergeny jesteśmy uczuleni.
   

Czy istnieją koty, które nie uczulają?

Nie ma ras kotów, które byłyby całkowicie wolne od alergenów, ale niektóre koty są mniej alergizujące niż inne. Przykładem mogą być koty hypoalergiczne, takie jak Sfinks (Sphynx, koty bezwłose), które nie wytwarzają tak dużych ilości białka Fel d 1, lub rasy takie jak Balinese czy kot syberyjski, które produkują mniej alergenów w porównaniu do innych ras.

Co bardziej uczula: kot czy pies?

Z medycznego punktu widzenia kot uczula częściej i silniej niż pies. Dzieje się tak, ponieważ główny alergen kota — białko Fel d 1 — jest wyjątkowo lotny, długo utrzymuje się w powietrzu i łatwo przyczepia się do tkanin oraz ubrań. Nawet po usunięciu kota z domu alergeny mogą pozostawać w otoczeniu przez wiele tygodni.

U psów najczęściej uczula białko Can f 1, obecne w ślinie, naskórku i sierści, ale jego cząsteczki są cięższe, szybciej opadają i nie unoszą się tak długo w powietrzu. Z tego powodu alergia na psy występuje rzadziej i zazwyczaj ma łagodniejszy przebieg.

Według badań opublikowanych w Journal of Allergy and Clinical Immunology, uczulenie na kota występuje nawet dwa razy częściej niż na psa. W praktyce jednak reakcja alergiczna jest bardzo indywidualna — niektórzy silnie reagują na psy, inni wyłącznie na koty. W obu przypadkach objawy wynikają z kontaktu z białkami obecnymi w ślinie i naskórku zwierzęcia, a nie z samą sierścią.

Czy alergia na kota może spowodować wstrząs anafilaktyczny?

Tak, alergia na kota może w bardzo rzadkich przypadkach doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego, ale dzieje się to niezwykle rzadko. Większość osób uczulonych na koty doświadcza łagodnych lub umiarkowanych objawów, takich jak kichanie, katar, swędzenie oczu czy kaszel. Jednak u osób z silną alergią i nadwrażliwością układu odpornościowego kontakt z alergenem (białkiem Fel d 1) może wywołać gwałtowną reakcję organizmu.

Wstrząs anafilaktyczny to najcięższa forma reakcji alergicznej. Dochodzi do niego, gdy organizm w bardzo krótkim czasie uwalnia duże ilości histaminy i innych mediatorów zapalnych w odpowiedzi na kontakt z alergenem. Powoduje to rozszerzenie naczyń krwionośnych, spadek ciśnienia, trudności w oddychaniu, a nawet utratę przytomności.

W kontekście alergii na kota, wstrząs może wystąpić:

• u osób z bardzo silnym uczuleniem, które mają kontakt z dużą ilością alergenów (np. w pomieszczeniu, gdzie przebywa wiele kotów),
• po zadrapaniu lub ugryzieniu przez kota — jeśli alergen dostanie się bezpośrednio do krwiobiegu,
• u osób z astmą alergiczną, u których kontakt z alergenem może gwałtownie nasilić duszność.

Objawy, które mogą wskazywać na wstrząs anafilaktyczny

• nagła duszność, świszczący oddech, uczucie ucisku w klatce piersiowej,
• gwałtowne obniżenie ciśnienia tętniczego, bladość, osłabienie,
• zawroty głowy, omdlenie, utrata przytomności,
• obrzęk twarzy, języka, gardła, trudności w połykaniu lub mówieniu,
• przyspieszony puls, niepokój lub dezorientacja.

Wstrząs anafilaktyczny to stan zagrożenia życia. W takiej sytuacji należy natychmiast:

1. Wezwać pogotowie (numer 112 lub 999).
2. Jeśli osoba ma przy sobie adrenalinę w ampułkostrzykawce (np. EpiPen), należy ją natychmiast podać.
3. Położyć osobę w pozycji leżącej z nogami uniesionymi, by poprawić krążenie.
4. Obserwować oddech i tętno do momentu przyjazdu pomocy.

Wstrząs anafilaktyczny po kontakcie z kotem jest możliwy, ale zdarza się wyjątkowo rzadko. Zdecydowana większość reakcji alergicznych na koty ma przebieg łagodny lub umiarkowany. Osoby z ciężką alergią, astmą alergiczną lub wcześniejszymi epizodami anafilaksji powinny jednak zachować szczególną ostrożność i mieć przy sobie lek z adrenaliną przepisany przez lekarza.

Czy można zrobić test na alergię na kota?

Test na alergię na kota polega na wykryciu przeciwciał IgE, które organizm wytwarza w reakcji na kontakt z alergenem kota — głównie białkiem Fel d 1. Najczęściej wykonuje się dwa rodzaje badań:

1. Test skórny punktowy (test prick):
Na skórę przedramienia lub pleców nanosi się krople roztworów zawierających różne alergeny, w tym alergen kota. Następnie lekarz delikatnie nakłuwa skórę. Jeśli po 15–20 minutach pojawi się zaczerwienienie lub bąbel, wynik testu uznaje się za dodatni. To szybka, tania i wiarygodna metoda, którą wykonuje alergolog.

2. Test z krwi (oznaczenie IgE swoistych):
W laboratorium oznacza się poziom przeciwciał IgE skierowanych przeciwko konkretnym alergenom, np. Fel d 1. Badanie jest dokładne i przydatne zwłaszcza wtedy, gdy nie można wykonać testów skórnych (np. z powodu leków lub chorób skóry).

Wynik testu potwierdza, czy układ odpornościowy reaguje na alergeny kota, ale nie zawsze oznacza, że objawy będą silne. Ich nasilenie zależy od indywidualnej wrażliwości i ilości alergenu w otoczeniu. Testy można wykonać w gabinecie alergologicznym lub w większości laboratoriów diagnostycznych bez skierowania.

Czy alergię na kota można wyleczyć?

Alergii na kota nie da się całkowicie wyleczyć, ale można skutecznie złagodzić jej objawy i poprawić komfort życia. Uczulenie na kota to reakcja układu odpornościowego na białko Fel d 1, które koty wydzielają w ślinie, skórze i sierści. Choć nie istnieje sposób, by całkowicie wyeliminować tę nadwrażliwość, nowoczesne metody leczenia pozwalają znacząco ograniczyć reakcje alergiczne.

Leczenie alergii na kota

• Leki przeciwalergiczne
  Najczęściej stosuje się preparaty antyhistaminowe, które łagodzą objawy takie jak katar, kichanie, łzawienie oczu i swędzenie skóry. W cięższych przypadkach lekarz może zalecić leki sterydowe lub środki zmniejszające obrzęk błon śluzowych nosa.

• Immunoterapia (odczulanie)
  To jedyna metoda, która może długofalowo zmniejszyć wrażliwość organizmu na alergen. Polega na podawaniu coraz większych dawek alergenu Fel d 1 w formie zastrzyków lub tabletek podjęzykowych. Celem jest przyzwyczajenie układu odpornościowego do kontaktu z białkiem i ograniczenie jego reakcji obronnych. Terapia trwa zwykle od kilku miesięcy do kilku lat i może przynieść trwałą poprawę, ale nie zawsze całkowite ustąpienie alergii.

• Ograniczenie kontaktu z alergenem
  Jeśli to możliwe, warto ograniczyć kontakt z kotem. Pomaga regularne sprzątanie, częste pranie pościeli i koców, odkurzanie odkurzaczem z filtrem HEPA oraz stosowanie oczyszczaczy powietrza. Dobrym rozwiązaniem jest też wyznaczenie strefy w domu, do której kot nie ma dostępu — najlepiej sypialni.

• Pielęgnacja kota
  Regularne czesanie i kąpanie kota (jeśli zwierzę to toleruje) może zmniejszyć ilość alergenów w sierści. Pomaga też dbanie o jego zdrowie i dietę, ponieważ koty z problemami skórnymi produkują więcej alergenów.
• leki na alergię na kota bez recepty
  Istnieją dostępne bez recepty leki, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów alergii na kota.
  W przypadku łagodnej alergii na kota można sięgnąć po leki dostępne bez recepty. Najczęściej stosuje się preparaty przeciwhistaminowe II generacji, takie jak loratadyna, cetyryzyna czy desloratadyna. Pomagają one złagodzić objawy alergii — katar, kichanie, świąd, łzawienie oczu czy wysypkę. W aptekach można je znaleźć pod nazwami handlowymi, np. Claritine, Allertec, Zyrtec UCB czy Aerius. Działają przez całą dobę i nie powodują senności, dlatego dobrze sprawdzają się przy codziennych objawach uczulenia. W przypadku silniejszej reakcji alergicznej warto jednak skonsultować się z lekarzem, który może zalecić dodatkowe leczenie lub skierować na odczulanie.
  Preparaty do nosa (krople, aerozole) i płukanki — mogą być pomocne, gdy objawy dotyczą głównie dróg oddechowych.

W ostatnich latach naukowcy pracują nad innowacyjnymi sposobami zmniejszenia ilości białka Fel d 1. Jednym z nich są specjalne karmy zawierające przeciwciała, które neutralizują alergen w ślinie kota. Badania pokazują, że takie rozwiązanie może obniżyć ilość Fel d 1 nawet o połowę, choć nie eliminuje go całkowicie.

Alergia na kota to trwała nadwrażliwość, ale jej objawy można skutecznie kontrolować. Leki, immunoterapia i odpowiednia higiena otoczenia sprawiają, że wiele osób uczulonych może żyć z kotem bez silnych reakcji alergicznych. Całkowite wyleczenie jest rzadkie, ale przy właściwym postępowaniu można znacznie poprawić jakość życia i ograniczyć kontakt z alergenami do minimum.

Podsumowanie

Alergia na koty jest reakcją układu odpornościowego na białko Fel d 1, które znajduje się w ślinie, sierści i innych wydzielinach kotów. Choć alergia na kota nie jest rzadkością, odpowiednia higiena, kontrola środowiska oraz leczenie farmakologiczne mogą pomóc złagodzić objawy. Jednak w przypadku silnych objawów alergicznych, warto rozważyć konsultację z lekarzem lub alergologiem, który pomoże dobrać odpowiednie leczenie.

FAQ (pytania i odpowiedzi)

Czy alergia na kota może pojawić się później?

Tak, alergia na kota może pojawić się nawet po wielu latach kontaktu ze zwierzęciem, mimo że wcześniej nie występowały żadne objawy. Nagła alergia na kota może pojawić się nawet po latach bezproblemowego kontaktu ze zwierzęciem, gdy układ odpornościowy zaczyna nadmiernie reagować na białko Fel d 1 obecne w jego ślinie i sierści.

Układ odpornościowy człowieka może z czasem zmienić sposób reakcji na alergeny. Zdarza się, że osoba, która przez długi czas mieszkała z kotem bez problemów, nagle zaczyna reagować kichaniem, katarem, swędzeniem oczu czy dusznością. Do rozwoju późnej alergii mogą przyczynić się również czynniki takie jak stres, infekcje, zmiana środowiska, osłabienie odporności czy długotrwała ekspozycja na duże ilości alergenu. Lekarze podkreślają, że alergia na kota nie zawsze jest wrodzona – może powstać w wyniku stopniowej nadreakcji układu odpornościowego po latach bezobjawowego kontaktu ze zwierzęciem.

Kto bardziej uczula kot czy kotka?

Najczęściej bardziej uczula kocur niż kotka, zwłaszcza jeśli nie został wykastrowany. Wynika to z różnic hormonalnych i poziomu białka Fel d 1, które jest głównym alergenem wywołującym reakcję uczuleniową. To białko znajduje się w ślinie, gruczołach łojowych i naskórku kota, a następnie osadza się na sierści i w powietrzu. Badania opublikowane w czasopiśmie Clinical & Experimental Allergy wykazały, że niewykastrowane samce produkują nawet do pięciu razy więcej Fel d 1 niż samice. Po kastracji ilość tego białka znacząco spada, dlatego kastrowane koty są zwykle mniej uczulające.

Na poziom alergenów wpływa też pielęgnacja kota — regularne czesanie, kąpiele i czyste środowisko domowe pomagają zmniejszyć ilość alergenów w otoczeniu. W praktyce jednak każdy kot może uczulać w różnym stopniu, bo wrażliwość na Fel d 1 jest indywidualna.

Co zrobić jak kot uczula?

Jeśli kot Cię uczula, nie musisz od razu rezygnować z jego towarzystwa. Najważniejsze to ograniczyć kontakt z alergenami i zadbać o czyste powietrze w domu. Regularnie odkurzaj mieszkanie odkurzaczem z filtrem HEPA, pierz zasłony i pościel, a także często myj ręce po kontakcie ze zwierzęciem. Warto też nie wpuszczać kota do sypialni, bo tam spędzasz najwięcej czasu i wdychasz najwięcej alergenów.

Pomocne mogą być leki przeciwhistaminowe, które złagodzą objawy, takie jak katar, łzawienie oczu czy swędzenie skóry. W aptece znajdziesz je bez recepty — np. z loratadyną, cetyryzyną czy desloratadyną. Jeśli mimo to objawy nie ustępują, skonsultuj się z alergologiem. Lekarz może zalecić immunoterapię (odczulanie), która stopniowo przyzwyczaja organizm do alergenu i zmniejsza reakcję alergiczną.

Niektórym osobom pomaga także regularne kąpanie kota specjalnym szamponem ograniczającym wydzielanie białka Fel d 1. Warto też rozważyć oczyszczacz powietrza — urządzenia z filtrem HEPA skutecznie usuwają alergeny sierści i kurzu z powietrza.

Czy alergia na kota może minąć?

Alergia na kota może z czasem osłabnąć, ale rzadko znika całkowicie. U niektórych osób układ odpornościowy stopniowo przyzwyczaja się do kontaktu z alergenem, co prowadzi do łagodniejszych objawów lub ich ustąpienia. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy ekspozycja na kota jest stała, ale niewielka. Z drugiej strony, u części osób alergia może utrzymywać się przez całe życie, a nawet się nasilać.

Specjaliści z American Academy of Allergy, Asthma & Immunology podkreślają, że trwałe ustąpienie objawów możliwe jest głównie dzięki immunoterapii alergenowej (odczulaniu), która stopniowo „uczy” organizm tolerancji na białko Fel d 1. Choć nie gwarantuje całkowitego wyleczenia, u wielu pacjentów przynosi wyraźne i długotrwałe efekty.

Jak pozbyć się alergii na koty?

Całkowite pozbycie się alergii na koty nie zawsze jest możliwe, ale można znacząco zmniejszyć jej objawy i poprawić komfort życia. Najskuteczniejszą metodą jest immunoterapia alergenowa (odczulanie), którą prowadzi alergolog. Polega ona na podawaniu stopniowo zwiększanych dawek alergenu Fel d 1, aby przyzwyczaić układ odpornościowy do jego obecności. Leczenie trwa zwykle kilka lat, ale u wielu osób przynosi trwałą poprawę lub całkowite ustąpienie objawów.

Źródła (dostęp 04.11.2025):

American Academy of Allergy, Asthma & Immunology (AAAAI): „Pet Allergy – Symptoms, Diagnosis & Management” — https://www.aaaai.org/conditions-treatments/allergies/pet-allergy

Badanie na temat głównego alergenu kota Fel d 1: „The major cat allergen, Fel d 1, in diagnosis and therapy” — https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19844127/, PubMed

Przegląd: „Human allergy to cats: A review for veterinarians on prevalence …” — https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8721530/

Serwis Mayo Clinic: „Pet allergy – Diagnosis & treatment” — https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pet-allergy/diagnosis-treatment/drc-20352198